Σενάριο Ν.Ε. γλώσσας,Γ΄γυμν.,ενότ. 2Β.

Σενάριο διδασκαλίας στη Νεοελληνική Γλώσσα

Δημιουργός: Ευκαρπίδου Μαρούλα.

Τάξη: Γ΄ Γυμνασίου στο 8^ο Γυμνάσιο Αχαρνών.

Χρόνος υλοποίησης: Οκτώβριος 2014.

Διδακτική ενότητα: Νεοελληνική Γλώσσα Γ΄ Γυμνασίου, 2^η ενότητα, Είδη δευτερευουσών προτάσεων, ονοματικές και επιρρηματικές προτάσεις, ειδικές, βουλητικές, ενδοιαστικές προτάσεις.

Διαθεματικότητα: Νεοελληνική Γλώσσα, Αισθητική Αγωγή, Πληροφορική.

Χρονική διάρκεια: 4 ώρες: (3 ώρες στο εργαστήριο πληροφορικής και 1 ώρα στην τάξη με βιντεοπροβολέα ).

Προϋποθέσεις υλοποίησης: κρίνεται απαραίτητο να υπάρχει εκ μέρους του διδάσκοντος και των διδασκομένων κάποιος βαθμός εξοικείωσης με τον επεξεργαστή κειμένου, το λογισμικό παρουσίασης και το διαδίκτυο, καθώς και των μαθητών/τριών με την ομαδοσυνεργατική μέθοδο διδασκαλίας.

Συμβατότητα με το ΑΠΣ και το ΔΕΠΠΣ: η προτεινόμενη διδακτική δραστηριότητα ανταποκρίνεται πλήρως στους στόχους που έχει θέσει το Αναλυτικό Πρόγραμμα Σπουδών και το ΔΕΠΠΣ:

• ενίσχυση της γλωσσικής ικανότητας των μαθητών/τριών
• έμφαση στην κειμενοκεντρική μέθοδο
• εφαρμογή διδακτικών τεχνικών με τις οποίες επιδιώκεται η ενεργητική συμμετοχή του μαθητή/τριας.

Υλικοτεχνική υποδομή:

• Σχολικά εγχειρίδια
• Επεξεργαστής κειμένου
• Λογισμικό παρουσίασης
• Βιντεοπροβολέας
• Συσκευές USB
• Διαδίκτυο

Χρήσιμες διευθύνσεις περιήγησης:

• http://ebooks.edu.gr/modules/ebook/show.php/DSGYM-C107/623/4022,18044/
• http://www.greek-language.gr/greekLang/modern_greek/tools/corpora/index.html
• http://www.greek-language.gr/greekLang/modern_greek/tools/corpora/nea/search.html?lq=%CF%80%CF%89%CF%82&ts=s&dq=2%2C107324
• http://ebooks.edu.gr/courses/DSGYM-C107/document/4bdfe6043rbe/4bdfe622snlr/4bdfe622u0vx.pdf
• http://www.greek-language.gr/greekLang/modern_greek/tools/lexica/triantafyllides/index.html

Σύντομη περιγραφή:

Με αυτό το σενάριο επιδιώκεται οι μαθητές/τριες να είναι σε θέση να διακρίνουν τις δευτερεύουσες προτάσεις σε ονοματικές και επιρρηματικές. Επίσης να κατανοήσουν τι εκφράζει, πώς εκφέρεται στο λόγο και πώς λειτουργεί συντακτικά κάθε είδος από τα πρώτα των ονοματικών που συμπεριλαμβάνονται στην ενότητα, δηλαδή οι ειδικές, βουλητικές και ενδοιαστικές προτάσεις .Οι μαθητές/τριες συνεργαζόμενοι/ες μεταξύ τους θα περιηγηθούν σε ηλεκτρονικά λεξικά και διερευνώντας τα σώματα κειμένων θα ανακαλύψουν επαγωγικά τη γνώση.

Γνωστικοί στόχοι:

Με το σενάριο αυτό αναμένεται οι μαθητές/τριες:

• Να ανακαλέσουν βασικές συντακτικές έννοιες που είχαν μάθει σε προηγούμενες τάξεις.
• Να είναι σε θέση να ξεχωρίσουν τις δευτερεύουσες προτάσεις σε ονοματικές και επιρρηματικές, με βάση τι εκφράζουν, πώς εισάγονται και ποια είναι η συντακτική τους λειτουργία.
• Να αντιληφθούν ότι μπορούν να αντικαταστήσουν τις ονοματικές προτάσεις με ονοματικά σύνολα και τις επιρρηματικές με επιρρηματικούς προσδιορισμούς.
• Να μάθουν να κρατούν και να οργανώνουν τις σημειώσεις τους.
• Να συνειδητοποιήσουν ότι τελικά διέπει λογική τους συνδυασμούς στη γλώσσα, κάθε φορά που παράγουμε γραπτό ή προφορικό κείμενο και ότι έχουμε πολλές δυνατότητες επιλογής ανάλογα με το κειμενικό είδος και το ύφος μας.
• Να παραγάγουν κείμενα γραπτού ή προφορικού λόγου, προσαρμοσμένα στο επικοινωνιακό πλαίσιο που τους ζητείται.

Παιδαγωγικοί στόχοι:

Με το σενάριο αυτό οι μαθητές/τριες αναμένεται:

• Να συνηθίσουν να περιηγούνται σε επιλεγμένες ιστοσελίδες, τις οποίες να αντιμετωπίζουν κριτικά.
• Να μάθουν να διερευνούν, προκειμένου να ανακαλύπτουν στοιχεία, τα οποία επαγωγικά τους βοηθούν να οικοδομήσουν τη γνώση.
• Να εθιστούν στο διάλογο, στην ανταλλαγή απόψεων, στην ομαδική εργασία και συνεισφορά στο τελικό αποτέλεσμα.
• Να συνειδητοποιήσουν την αξία της ατομικής και ομαδικής προσπάθειας και συμβολής στην επίτευξη του στόχου.
• Να τονώσουν την αυτοπεποίθησή τους, να αναλάβουν πρωτοβουλίες, να ανιχνεύσουν ενδιαφέροντά τους και τυχόν κλίσεις τους.

Τεχνολογικοί στόχοι:

Με το σενάριο αυτό οι μαθητές/τριες αναμένεται:

• Να γνωρίσουν τις δυνατότητες που προσφέρουν στη μαθησιακή διαδικασία τα ηλεκτρονικά λεξικά και τα ανοιχτά λογισμικά γενικότερα.
• Να εξοικειωθούν με τη χρήση τους.
• Να αξιοποιούν τις δυνατότητες που παρέχουν οι ΤΠΕ, προκειμένου να παράγουν δικό τους κείμενο, που να εξυπηρετεί συγκεκριμένη επικοινωνιακή μορφή και αισθητικό αποτέλεσμα.
• Να καλλιεργήσουν δεξιότητες, να αναπτύξουν την κριτική τους και τη φαντασία τους στα πλαίσια του ψηφιακού γραμματισμού.

Πορεία διδασκαλίας:

Α΄ Φάση: (1^η ώρα στο εργαστήριο πληροφορικής)

1. Η καθηγήτρια εξηγεί στους μαθητές/τριες πώς θα γίνει το μάθημα με την αξιοποίηση των ΤΠΕ. Γνωστοποιεί τη μέθοδο εργασίας, τα προσδοκώμενα αποτελέσματα, καθώς και τα κριτήρια αξιολόγησης της ατομικής και ομαδικής εργασίας.
2. Ακολουθεί χωρισμός σε ομάδες με κριτήριο την ετερογένεια ως προς τις μαθησιακές ικανότητες και την ύπαρξη ενός τουλάχιστον που να χειρίζεται με άνεση τον υπολογιστή. Σχηματίζουν έξι ομάδες των τεσσάρων ή πέντε ατόμων. Διατίθενται 5 λεπτά, προκειμένου μόνοι/ες τους να αναλάβουν ρόλους ( χειριστής ηλεκτρονικού υπολογιστή, γραμματέας, συντονιστής, παρουσιαστής ).
3. Ως αφόρμηση δίνεται σε κοινό για όλους τους μαθητές/τριες φύλλο εργασίας ένα κείμενο σχετικού θέματος με τα κείμενα του πρώτου μέρους της ενότητας από το διαδίκτυο. Πρόκειται για απόψεις του Οδυσσέα Ελύτη για την ποιητική γλώσσα, ελαφρώς διασκευασμένο, για να εξυπηρετήσει τους διδακτικούς μας στόχους. Το φύλλο αυτό υπάρχει και στην επιφάνεια εργασίας κάθε υπολογιστή.
4. Οι μαθητές/τριες καλούνται να το συμπληρώσουν και έντυπα όλοι/ες, ανεξαρτήτως ομάδων, ανατρέχοντας και στους υπολογιστές των ομάδων τους, όποτε χρειάζεται. Έπειτα συζητούν στα πλαίσια της ομάδας τους και ο χειριστής το περνά στην επιφάνεια εργασίας. Με αυτό τον τρόπο προβληματίζονται αρχικά ατομικά και κατόπιν ομαδικά για τη διάκριση ονοματικών και επιρρηματικών προτάσεων.

Β΄ Φάση: (2^η και 3^η ώρα στο εργαστήριο πληροφορικής ).

1. Στο εργαστήριο πληροφορικής οι ομάδες κάθονται γύρω από τους υπολογιστές τους. Ανά δύο ομάδες λαμβάνουν ένα φύλλο εργασίας για ειδικές προτάσεις, ένα για βουλητικές και ένα για ενδοιαστικές. Κάθε ομάδα έχει και στην επιφάνεια εργασίας διαθέσιμο το φύλλο της.
2. Η πρώτη και δεύτερη ομάδα πραγματεύονται τις ειδικές προτάσεις. Επισκέπτονται ηλεκτρονικά την Πύλη και το λεξικό Τριανταφυλλίδη, πηγαίνουν στα σώματα κειμένων της εφημερίδας Μακεδονία, βρίσκουν δευτερεύουσες προτάσεις που εισάγονται με το σύνδεσμο ΄΄ότι΄΄ και συμπληρώνουν τα στοιχεία του πίνακα, που τους ζητούνται. Το ίδιο κάνουν στη συνέχεια με το σύνδεσμο ΄΄πως΄΄, επισκεπτόμενοι/ες τα σώματα κειμένων της εφημερίδας Νέα. Έπειτα αναζητούν σε κείμενο του σχολικού τετραδίου εργασιών άλλους συνδέσμους που μπορούν να αντικατασταθούν από τους παραπάνω ισοδύναμα. Τέλος, καλούνται να διακρίνουν το σύνδεσμο ότι από την αναφορική αντωνυμία ό,τι, αφού διαβάσουν τα αντίστοιχα λήμματα στο λεξικό Τριανταφυλλίδη και να δώσουν δικά τους παραδείγματα για κάθε εφαρμογή. Για να εντάξουν τα συμπεράσματά τους για τις ειδικές προτάσεις στην πράξη, τους ζητείται να γράψουν ένα άρθρο στη σχολική εφημερίδα, υποστηρίζοντας τις απόψεις τους για το ότι ο γλωσσικός μας κώδικας είναι ενδεικτικός της προσωπικότητας μας, κάνοντας χρήση ειδικών προτάσεων.
3. Η τρίτη και τέταρτη ομάδα ασχολούνται με τις βουλητικές προτάσεις. Ομοίως από τα σώματα κειμένων της εφημερίδας Νέα μελετούν παραδείγματα προτάσεων δευτερευουσών που εισάγονται με ΄΄να΄΄. Συμπληρώνουν έναν πίνακα με τις λέξεις εξάρτησης, το συντακτικό ρόλο, τη σημασία των προτάσεων. Προσπαθούν να βρουν συνώνυμα των λέξεων εξάρτησης, να υπογραμμίσουν χρωματικά δευτερεύουσες προτάσεις και να τις αντικαταστήσουν με ονοματικά σύνολα, καθώς και να καταλάβουν τη διαφορά στη σημασία του συνδέσμου ΄΄να΄΄, ανάλογα με το περικείμενο. Τέλος, καλούνται οι μαθητές/τριες να παραγάγουν προφορικό λόγο, δραματοποιώντας ένα διάλογο μεταξύ δύο, όπου ο ένας εξηγεί στον άλλο ότι θέλει να μάθει καλά μια ξένη γλώσσα. Ακολούθως, στον υπολογιστή φτιάχνουν έναν εννοιολογικό χάρτη με κεντρική θέση << οι ξένες γλώσσες μας βοηθούν….>>, τον οποίο θα φιλοτεχνήσουν, ώστε να τον αναρτήσουν στην αίθουσα ξένων γλωσσών.
4. Η πέμπτη και έκτη ομάδα εξετάζουν τις ενδοιαστικές προτάσεις. Περιηγούνται ηλεκτρονικά στο λεξικό Τριανταφυλλίδη και στα σώματα κειμένων της εφημερίδας Νέα, όπου αναζητούν δευτερεύουσες προτάσεις που εισάγονται με ΄΄μήπως΄΄. Συμπληρώνουν αντίστοιχο πίνακα με λέξεις εξάρτησης των προτάσεων, συντακτική λειτουργία, σημασία. Προτείνουν συνώνυμα για τις λέξεις εξάρτησης και αντικαθιστούν τις προτάσεις με ονοματικά σύνολα. Προκειμένου να παραγάγουν λόγο σχετικό με ενδοιαστικές προτάσεις, οι μαθητές/τριες προτρέπονται να ετοιμάσουν ένα λογισμικό παρουσίασης με εικόνες από θέματα που τους προκαλούν ανησυχία για όσα συμβαίνουν γύρω μας, τις οποίες να βρουν στο διαδίκτυο και να τις συνοδεύσουν με λεζάντες με ενδοιαστικές προτάσεις. Η όλη προσπάθεια θα αναρτηθεί στο ιστολόγιο του σχολείου.
5. Ένα δεκάλεπτο πριν την εκπνοή του δίωρου, οι ομάδες που έχουν κοινό φύλλο εργασίας έρχονται σε επαφή, για να δουν τον τρόπο συμπλήρωσης του φύλλου και τα συμπεράσματα στα οποία κατέληξαν ως προς τις δραστηριότητες του συντακτικού.

Στις δύο πρώτες φάσεις οι μαθητές/τριες μαθαίνουν να διαβάζουν κριτικά τις ιστοσελίδες, ώστε να ξεκινούν από τα επιμέρους και να προχωρούν στο όλον (επαγωγική μέθοδος) και να οικοδομούν σταδιακά τη γνώση. Παράλληλα συνεργάζονται μεταξύ τους, αλληλεπιδρούν δημιουργικά, αναπτύσσουν αυτενέργεια και παράγουν συνεργατικό λόγο (ομαδοσυνεργατική μέθοδος). Η καθηγήτρια παρακολουθεί διακριτικά την πορεία εργασιών και τις δεξιότητες των μαθητών/τριών ( παραγωγής λόγου, επικοινωνίας, συνεργασίας, ευχέρειας στην τεχνολογία ) και παρεμβαίνει, όταν της ζητηθεί, διευκολυντικά και συμβουλευτικά. Αποβλέπει στο να διευκολύνει και να εμψυχώνει τους πιο αδιάφορους μαθητές/τριες, ώστε να συνεισφέρουν κι αυτοί/ές στο ομαδικό αποτέλεσμα και να τονώνουν την αυτοπεποίθησή τους.

Γ΄ Φάση: (4^η ώρα στην τάξη με βιντεοπροβολέα).

Οι μαθητές/τριες παρουσιάζουν τα αποτελέσματα της εργασίας τους στην ολομέλεια κάνοντας χρήση των φορητών συσκευών αποθήκευσης και του βιντεοπροβολέα. Παρουσιάζονται εναλλάξ από τους παρουσιαστές των ομάδων με ίδιο φύλλο εργασίας οι αρχικές δραστηριότητες, ενώ προβάλλονται όλες οι δραστηριότητες παραγωγής λόγου. Γίνεται διάλογος και σύνθεση όλων των απόψεων. Η καθηγήτρια συντονίζει, παρεμβαίνει διακριτικά προς διασαφήνιση τυχόν αποριών και συμπληρώνει. Στο τέλος δίδονται φύλλα αυταξιολόγησης σε κάθε μαθητή/τρια και ετεροαξιολόγησης των ομάδων. Σκοπός είναι να αποτιμήσουν την προσωπική συμβολή τους, το αποτέλεσμα της συνεργασίας τους και γενικότερα την επίτευξη των στόχων. Στην αξιολόγηση ρόλο έχει και η καθηγήτρια, τόσο στη διαμορφωτική, όσο και στην τελική. Δίνεται έτσι η δυνατότητα αναστοχασμού και ανατροφοδότησης.

Επεκτασιμότητα:

Το σενάριο θα μπορούσε να εμπλουτιστεί περισσότερο, κάνοντας αναφορά στο συντακτικό της αρχαίας ελληνικής γλώσσας, όπου οι μαθητές/τριες θα διαπίστωναν ότι υπάρχει αντιστοιχία στη διάκριση ονοματικών και επιρρηματικών προτάσεων. Θα παρατηρούσαν τη συνάφεια μεταξύ ειδικών προτάσεων και των ενδοιαστικών αντίστοιχα, στα αρχαία και στα νέα ελληνικά· θα συνειδητοποιούσαν όμως πως οι βουλητικές στη Νεοελληνική αποτελούν εξέλιξη του τελικού απαρεμφάτου της αρχαίας. Θα καταλάβαιναν έτσι τη συνέχεια της γλώσσας και την τάση της προς ένα οικονομικότερο σύστημα.

Φύλλα εργασίας:

• Προκειμένου για τις ονοματικές προτάσεις, να χρωματίσετε πάνω στο κείμενο τις λέξεις από τις οποίες εξαρτάται κάθε πρόταση με κόκκινο χρώμα.
• Στη συνέχεια να εντοπίσετε τη συντακτική λειτουργία των υπογραμμισμένων προτάσεων.
• Να αντικαταστήσετε τις υπογραμμισμένες ονοματικές προτάσεις με νοηματικά ισοδύναμα ονόματα (ουσιαστικά, επίθετα, αντωνυμίες ). Διατηρούν την ίδια συντακτική λειτουργία;
• Προκειμένου για τις επιρρηματικές προτάσεις, να επισημάνετε ποια σημασία δηλώνουν.
• Στη συνέχεια να βρείτε ποιος είναι ο συντακτικός ρόλος τους.
• Να αντικαταστήσετε τις υπογραμμισμένες επιρρηματικές προτάσεις με άλλους τρόπους εκφοράς, ισοδύναμους νοηματικά ( επιρρήματα, προθετικά σύνολα, επιρ. μετοχές, πλάγιες πτώσεις ονομάτων ).
• Μπορείτε να διακρίνετε ποιες προτάσεις χαρακτηρίζονται ονοματικές και ποιες επιρρηματικές; Επιβεβαιώστε τη θέση σας ανατρέχοντας στη διεύθυνση

http://ebooks.edu.gr/modules/ebook/show.php/DSGYM-C107/623/4022,18044/ Γραμματική της Νέας Ελληνικής Γλώσσας > Σύνδεση προτάσεων > Ονοματικές και Επιρρηματικές προτάσεις.

Να καταγράψετε τις απαντήσεις σας παρακάτω και να τις αποθηκεύσετε στο κοινό φύλλο εργασίας στην επιφάνεια εργασίας του υπολογιστή σας και σε συσκευή USB.

Φύλλο εργασίας (κοινό)

Ονοματεπώνυμο μαθητή/τριας:

Μόλις ήρθε ο Μάρτης, είχαμε ένα Συμπόσιο στην Αθήνα, για να μιλήσουμε για τη γλώσσα μας σ᾿ όλες τις εκφράσεις της ζωής. Μ᾿ ενδιέφεραν ιδιαίτερα οι ομιλίες που αφορούσαν κάθε κλάδο του επιστητού, εκτὸς απὸ την ποίηση. Φοβόμουν αλήθεια μήπως σχετικὴ συζήτηση γύρω απὸ την ιδιότυπη τούτη έκφραση του ανθρώπου θα μπορούσε και συγχύσεις να προκαλέσει και να βλάψει το σκοπὸ του Συμποσίου, γιατὶ η ποίηση χρησιμοποιεί μιαν ειδικὴ λειτουργία της γλώσσας, τη συγκινησιακή. Έτσι, σε μια παρέμβασή μου, είπα λίγα λόγια που είναι πιθανὸ να φάνηκαν αιρετικά. Θα ήθελα ν᾿ αναπτύξω περισσότερο την ιδέα μου σήμερα.

Σε διάφορους καιροὺς ζητήθηκε απὸ τον ποιητὴ να κάμει μαζὶ με την ποίηση και ποικίλα πράγματα, να είναι μάγος, να είναι προφήτης, να είναι κοινωνικὸς αναμορφωτὴς λ.χ. Δεν είναι το θέμα μου να εξετάσω τώρα ποια άλλα πράγματα πρέπει να κάνει ο ποιητής. Θα περιοριστώ στην ποίησή του. Κι εδώ νομίζω πως ένα πράγμα τουλάχιστο είναι βέβαιο ότι ο ποιητὴς δεν έχει άλλο τρόπο να πράξει παρὰ με τη γλώσσα που μιλούν οι άνθρωποι που βρίσκονται γύρω του. Πάνω σ᾿ αυτὴ τη γλώσσα θα ριζώσει και θα βλαστήσει η δική του λαλιὰ που τον εκφράζει. Μεταχειρίστηκα τα ρήματα ριζώνω και βλασταίνω στην κυριολεξία τους, ώστε να θεωρούνται με την έννοια μιας φυσικής λειτουργίας, που είναι αντίθετη με το τεχνητὸ ή το μηχανικό. Αν είναι φυτό, ένα ποίημα μας ενδιαφέρει όχι μόνο απὸ τη μεριὰ του καρπού, αλλὰ και απὸ τη μεριὰ της ρίζας.

(Οδ. Ελύτη, διασκευή)

• Να διαβάσετε το κείμενο και να συμπληρώσετε τον παρακάτω σχεδιάγραμμα, τοποθετώντας τις υπογραμμισμένες προτάσεις στα κενά πλαίσια του παρακάτω πίνακα.

• Προκειμένου για τις ονοματικές προτάσεις, να χρωματίσετε πάνω στο κείμενο τις λέξεις από τις οποίες εξαρτάται κάθε πρόταση με κόκκινο χρώμα.
• Στη συνέχεια να εντοπίσετε τη συντακτική λειτουργία των υπογραμμισμένων προτάσεων.
• Να αντικαταστήσετε τις υπογραμμισμένες ονοματικές προτάσεις με νοηματικά ισοδύναμα ονόματα (ουσιαστικά, επίθετα, αντωνυμίες ). Διατηρούν την ίδια συντακτική λειτουργία;
• Προκειμένου για τις επιρρηματικές προτάσεις, να επισημάνετε ποια σημασία δηλώνουν.
• Στη συνέχεια να βρείτε ποιος είναι ο συντακτικός ρόλος τους.
• Να αντικαταστήσετε τις υπογραμμισμένες επιρρηματικές προτάσεις με άλλους τρόπους εκφοράς, ισοδύναμους νοηματικά ( επιρρήματα, προθετικά σύνολα, επιρ. μετοχές, πλάγιες πτώσεις ονομάτων ).
• Μπορείτε να διακρίνετε ποιες προτάσεις χαρακτηρίζονται ονοματικές και ποιες επιρρηματικές; Επιβεβαιώστε τη θέση σας ανατρέχοντας στη διεύθυνση

http://ebooks.edu.gr/modules/ebook/show.php/DSGYM-C107/623/4022,18044/ Γραμματική της Νέας Ελληνικής Γλώσσας > Σύνδεση προτάσεων > Ονοματικές και Επιρρηματικές προτάσεις.

Να καταγράψετε τις απαντήσεις σας παρακάτω και να τις αποθηκεύσετε στο κοινό φύλλο εργασίας στην επιφάνεια εργασίας του υπολογιστή σας και σε συσκευή USB.

Φύλλο εργασίας (ειδικές προτάσεις)

Συμμετέχοντες μαθητές/τριες:

• Πληκτρολογήστε http://www.greek-language.gr/greekLang/modern_greek/tools/corpora/index.html και επιλέξτε από τα σώματα κειμένων την εφημερίδα Μακεδονία. Στην αναζήτηση γράψτε ΄΄ότι΄΄ και επιλέξτε ΄΄ολόκληρη πρόταση΄΄. Μεταβείτε στα κείμενα και εντοπίστε δευτερεύουσες προτάσεις που εισάγονται με΄΄ ότι΄΄. Καταγράψτε παραδείγματα στον παρακάτω πίνακα κι ό,τι στοιχεία σας ζητούνται.

ΠΡΟΤΑΣΗ	ΕΙΣΑΓ.ΣΥΝΔ.	ΛΕΞΗ ΕΞΑΡΤΗΣΗΣ	ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΟΣ ΡΟΛΟΣ	ΤΙ ΕΚΦΡΑΖΕΙ

• Βάλτε στη θέση των λέξεων εξάρτησης άλλες συνώνυμες. Αλλάζουν τα άλλα στοιχεία;
• Κάνετε την ίδια διαδικασία με το σύνδεσμο ΄΄πως΄΄, ανατρέχοντας στα σώματα κειμένων της εφημερίδας Νέα: http://www.greek-language.gr/greekLang/modern_greek/tools/corpora/nea/search.html?lq=%CF%80%CF%89%CF%82&ts=s&dq=2%2C107324

  ΠΡΟΤΑΣΗ	ΕΙΣΑΓ.ΣΥΝΔ.	ΛΕΞΗ ΕΞΑΡΤΗΣΗΣ	ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΟΣ ΡΟΛΟΣ	ΤΙ ΕΚΦΡΑΖΕΙ

• Μπορεί ο σύνδεσμος ΄΄πως ΄΄ να αντικατασταθεί από τον ΄΄ότι΄΄; Οι λέξεις εξάρτησης και η συντακτική λειτουργία αλλάζουν;
• Διατυπώστε τα συμπεράσματά σας για τις ειδικές προτάσεις σύμφωνα με τις παραμέτρους που διερευνήσατε.
• Στη διεύθυνση http://ebooks.edu.gr/courses/DSGYM-C107/document/4bdfe6043rbe/4bdfe622snlr/4bdfe622u0vx.pdf του τετραδίου εργασιών σας για τη ΝΕ Γλώσσα, μεταβείτε στη δεύτερη παράγραφο του πρώτου κειμένου της ενότητας 2. Αναζητήστε ειδικές προτάσεις. Εισάγεται κάποια με διαφορετικό σύνδεσμο και ποιον; Αν αντικατασταθεί από το ότι αλλάζει το ύφος;
• Πηγαίνετε στη διεύθυνση http://www.greek-language.gr/greekLang/modern_greek/tools/lexica/triantafyllides/index.html και στην αναζήτηση πληκτρολογήστε ΄΄οτι΄΄. Μελετήστε τα δυο πρώτα λήμματα, κατανοήστε τη διαφορετικότητά τους και την ορθογραφία τους και δώστε από τρία δικά σας παραδείγματα με το κάθε λήμμα.
• Στην εφημερίδα του σχολείου σας γράψτε ένα σύντομο άρθρο, στο οποίο να υποστηρίζετε ότι ο γλωσσικός μας κώδικας είναι ενδεικτικός της προσωπικότητάς μας. Διατυπώστε τις απόψεις σας, χρησιμοποιώντας όσο το δυνατόν ειδικές προτάσεις.

Να καταγράψετε τις απαντήσεις σας παρακάτω και να τις αποθηκεύσετε στην επιφάνεια εργασίας σε φάκελο με ονομασία ΄΄ειδικές προτάσεις΄΄ και να τον αποστείλετε σε συσκευή USB.

Φύλλο εργασίας ( βουλητικές προτάσεις)

Συμμετέχοντες μαθητές/τριες:

• Πληκτρολογήστε τη διεύθυνση http://www.greek-language.gr/greekLang/modern_greek/tools/corpora/index.html και από τα σώματα κειμένων επιλέξτε την εφημερίδα Νέα. Στην αναζήτηση γράψτε ΄΄να΄΄ και επιλέξτε ΄΄ολόκληρη πρόταση΄΄. Μεταβείτε στα κείμενα και εντοπίστε δευτερεύουσες προτάσεις που εισάγονται με ΄΄να΄΄. Στον παρακάτω πίνακα καταγράψτε τα παραδείγματα κι ό,τι άλλα στοιχεία σας ζητούνται.

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ	ΕΙΣΑΓ.ΣΥΝΔ.	ΛΕΞΗ ΕΞΑΡΤΗΣΗΣ	ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΟΣ ΡΟΛΟΣ	ΤΙ ΕΚΦΡΑΖΕΙ

• Βάλτε στη θέση των λέξεων εξάρτησης άλλες συνώνυμες λέξεις. Αλλάζουν τα άλλα στοιχεία;
• Διατυπώστε τα συμπεράσματά σας για τις βουλητικές προτάσεις σύμφωνα με τις παραμέτρους που διερευνήσατε.
• Να εντοπίσετε τις παρακάτω δευτ. βουλητικές προτάσεις υπογραμμίζοντας τες με χρώμα και να τις αντικαταστήσετε με ένα ονοματικό σύνολο.

• Στις μελέτες αυτές αναφέρεται επίσης και ο κίνδυνος να εκδηλώσουν κάποιο καρδιαγγειακό επεισόδιο .
• Εκπρόσωπος του υπουργείου είπε ότι τα στοιχεία βασίζονται σε εικόνες που ελήφθησαν από δορυφόρους και αναμένεται να επαληθευτούν το επόμενο έτος.
• Η κυβέρνηση της Βραζιλίας απέτυχε να ελέγξει την καταστροφή των δασών 
• Διέταξε από κάθε μελλοντική ανατύπωση του λεξικού να απαλειφθεί το λήμμα που... άναψε "φωτιές".
• Δύο καθηγητές πανεπιστημίου ανέλαβαν χθες να ενημερώσουν τους βουλευτές με προοπτική να εισάγουν υλικό αξίας 700 εκατομμυρίων δολαρίων ετησίως!

• Συμπληρώστε τα κενά με βουλητικές προτάσεις της αρεσκείας σας και αναφέρατε το συντακτικό τους ρόλο.

• Ονειρεύομαι αυτό μονάχα, ………………………………………….
• Μια επιθυμία έχω, ………………………………………………………..
• Ξεχωρίζει για αυτή του τη δυνατότητα, ………………………………….

• Μεταβείτε στη διεύθυνση http://www.greek-language.gr/greekLang/modern_greek/tools/lexica/triantafyllides/index.html και στην αναζήτηση γράψτε ΄΄να΄΄. Στο λήμμα ΄΄να΄΄ σύνδεσμος μελετήστε τις τρεις πρώτες ερμηνείες και δώστε από τρία δικά σας παραδείγματα.

• Χρησιμοποιώντας ρήματα όπως θέλω, επιθυμώ, ονειρεύομαι, προσδοκώ, ενδιαφέρομαι, περιμένω, μου αρέσει, ….., να δραματοποιήσετε ένα διάλογο με ένα συμμαθητή σας, στον οποίο να εξηγείτε γιατί θέλετε να μάθετε καλά μια ξένη γλώσσα. Στη συνέχεια τα επιχειρήματά σας να τα βάλετε σε έναν εννοιολογικό χάρτη που θα φτιάξετε, με κεντρική θέση ΄΄οι ξένες γλώσσες μας βοηθούν …΄΄, τον οποίο θα αναρτήσετε στην αίθουσα ξένων γλωσσών σας.

Οι απαντήσεις σας να καταγραφούν παρακάτω και να αποθηκευτούν σε φάκελο με όνομα ΄΄βουλητικές προτάσεις΄΄ στην επιφάνεια εργασίας και μετά σε συσκευή USB.

Φύλλο εργασίας (ενδοιαστικές προτάσεις)

Συμμετέχοντες μαθητές/τριες:

• Συνδεθείτε με τη διεύθυνση http://www.greek-language.gr/greekLang/modern_greek/tools/corpora/nea/search.html?lq=%CE%BC%CE%B7%CF%80%CF%89%CF%82&ts=s&dq=2%2C83528 και βρίσκεστε στα σώματα κειμένων της εφημερίδας Νέα. Στο πεδίο αναζήτησης γράψτε ΄΄μήπως΄΄΄και επιλέξτε ΄΄ολόκληρη πρόταση΄΄. Καταγράψτε παραδείγματα χρήσης του συνδέσμου που να μη βρίσκεται σε ευθείες ερωτήσεις, μαζί με τα στοιχεία που σας ζητούνται στον παρακάτω πίνακα.

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ	ΕΙΣΑΓ. ΣΥΝΔ.	ΛΕΞΗ ΕΞΑΡΤΗΣΗΣ	ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΟΣ ΡΟΛΟΣ	ΤΙ ΕΚΦΡΑΖΕΙ

• Να αντικαταστήσετε τις λέξεις εξάρτησης με άλλες συνώνυμες. Τι παρατηρείτε ότι εκφράζουν;

• Μπορείτε στη θέση του ΄΄μήπως΄΄ να βάλετε άλλο σύνδεσμο και ποιον;

• Όπου είναι δυνατό, να αντικαταστήσετε τις προτάσεις που καταγράψατε παραπάνω, με ονοματικά σύνολα, κάνοντας τις αναγκαίες τροποποιήσεις.

• Διατυπώστε τα συμπεράσματά σας για τις ενδοιαστικές προτάσεις λαμβάνοντας υπόψη τις παραμέτρους που διερευνήσατε.

• Συμπληρώστε τα κενά με ενδοιαστικές προτάσεις της αρεσκείας σας και αναφέρατε το συντακτικό τους ρόλο:

• Ανησυχώ ……………………………………………………………… .
• Το παιδί συνεχώς γκρινιάζει και φοβάμαι …………………………… .
• Ένας φόβος τον απασχολεί, ………………………………………….. .

• Σε ένα λογισμικό παρουσίασης να προβάλετε εικόνες που θα αναζητήσετε στο διαδίκτυο σχετικές με θέματα που σας προκαλούν ανησυχία για όσα συμβαίνουν στον κόσμο γύρω μας. Να τις πλαισιώσετε με λεζάντες, που θα εμπεριέχουν ενδοιαστικές προτάσεις και να το αναρτήσετε στο ιστολόγιο του σχολείου.

Οι απαντήσεις σας να καταγραφούν παρακάτω και να αποθηκευτούν σε φάκελο στην επιφάνεια εργασίας με όνομα ΄΄ενδοιαστικές προτάσεις΄΄, τον οποίο στη συνέχεια να αποστείλετε σε συσκευή USB.

Κριτική:

Η διδασκαλία αυτή πραγματοποιήθηκε σε σχολείο περιοχής της Αττικής με πολλά οικονομικά και κοινωνικά προβλήματα, με συνέπεια το χαμηλό μαθησιακό επίπεδο. Αν και η υλικοτεχνική υποδομή δεν ήταν επαρκής ( τρεις διαθέσιμοι ηλεκτρονικοί υπολογιστές· άλλοι τρεις φορητοί συνδέθηκαν με τη βοήθεια του καθηγητή της Πληροφορικής), οι μαθητές/τριες επέδειξαν μεγάλη περιέργεια και τελικά προθυμία και χαρά στο νέο τρόπο εργασίας. Οι γνώσεις τους επίσης σε συγκεκριμένους χειρισμούς των υπολογιστών απαιτούσαν τη διακριτική υπόδειξη της καθηγήτριας. Παρόλα αυτά κινητοποιήθηκαν και ανταποκρίθηκαν ικανοποιητικά στη συμπλήρωση των φύλλων εργασίας και στην παραγωγή λόγου στα πλαίσια που τους ζητήθηκαν.